Emotionele verwerking

Als het zenuwstelsel overspoeld raakt (het trauma is te groot of we zijn te kwetsbaar of te jong) werkt dit verwerkingsmechanisme niet optimaal. Het pijnlijke voorval wordt dan een traumatiserende gebeurtenis die niet wordt verwerkt door het zenuwstelsel maar wordt vastgelegd in zijn oorspronkelijke vorm met beelden, gedachten, geluiden, geuren, emoties, gevoelens en overtuigingen.
Deze traumatische gebeurtenis wordt dan in zijn totaliteit verankerd in het emotionele brein, losgekoppeld van rationele kennis.
Iets (een geur, beeld, geluid) dat aan het trauma doet denken kan het totale trauma weer oproepen.

Via conditionering kan dit eventueel ‘uitgedoofd’ worden. Men leert het cognitieve brein in werking te stellen en de angst ‘te controleren’. De angst blijft echter gewoon bestaan in het emotionele brein. Als het cognitieve brein verzwakt raakt door bv alcohol of stress kan de angst toch weer boven komen.

Een andere manier is om het adaptief informatieverwerkingssysteem te stimuleren alsnog zijn werk te doen en het trauma (of de negatieve gedachten) ‘op te ruimen’.
Men kan op een later tijdstip terugdenken aan het trauma en de connectie tussen het emotionele en cognitieve brein stimuleren zodat het natuurlijke verwerkings- mechanisme alsnog geactiveerd wordt en het traumatische neurologische spoor vervangen wordt door positievere emotionele ervaringen. 

Hiervoor is het nodig dat je je in een evenwichtige, hartcoherente staat bevindt : het zogenaamde limbische evenwicht.

Paarden zijn zeer gevoelige wezens die zich zonder taal kunnen afstemmen op de ander en dit proces dus heel goed kunnen ondersteunen. Dat dieren de limbische regulatie op gang kunnen brengen is door diverse wetenschappelijke onderzoeken bewezen. Het rustig en ritmisch ademhalen kan hier ook heel goed bij helpen.

Verder is EMDR ook een aangewezen methode bij een “op hol geslagen amygdala”. 

Nadat je m.b.v. paarden, EMDR en/of ademhaling in deze evenwichtige staat bent gekomen kan gesprekstechniek helpen om je gedachten en gedrag te ‘structureren’ en tot positeve verandering te komen.

De hersenen van mens en paard
De hersenen (onderdeel van het centrale zenuwstelsel) van mensen, paarden en andere hogere zoogdieren bestaan uit diverse onderdelen en zijn verantwoordelijk voor diverse functies:

• Neo cortex (cognitieve hersenen) – ‘mensen’brein
  Denken op hoog nivo, oordelen en complexe/samenwerkende taken.
  Plannen en abstract /conceptueel denken. Rationele en verbale capaciteiten.
  Dit gedeelte van de hersenen is bij mensen in verhouding vrij groot.
• Limbische systeem (emotionele hersenen) – zoogdierenbrein
  Hechting(spatronen), socialisatie, sociaal en emotioneel gedrag.
  Het limbisch systeem is bij paarden in verhouding vrij groot.
• Cerebellum (kleine hersenen) en hersenstam – reptielenbrein
  De ‘oudste’ hersenen.
  Vitale functies zoals ademhaling, hartslag en motorische coördinatie.
  Primaire emoties, reflexen en instinctieve handelingen.
  De amygdala (amandelkern) is onderdeel van het reptielenbrein en is o.a. verantwoordelijk voor koppeling van angstemoties .

Bij evolutie zijn het overleven en doorgeven van onze genen de hoogste prioriteit.
Het limbisch systeem geeft een alarmsignaal af bij een (interne of externe) prikkel die bezigheden van het cognitieve brein opschort en activiteit onderbreekt (het brein concentreert op overleven). Het emotionele brein heeft het vermogen de voorhoofdskwab (meest cognitieve deel van de neocortex) uit te schakelen. Dit betekent verlies van het vermogen het gedrag te sturen: reflexen en instinctieve handelingen nemen het (tijdelijk) over.

De hersenonderdelen zijn met elkaar verbonden d.m.v. neuronen. De hersenen werken samen met o.a. het autonome zenuwstelsel (onderdeel van het perifere zenuwstelsel) en het animale zenuwstelsel. Door coördinatie van beide systemen is er een samenwerking tussen lichaam/emoties en omgeving.
Het autonome zenuwstelsel bestaat uit het sympatische en parasympatische zenuwstelsel, respectievelijk opwinding en kalmering.
Als beide systemen met elkaar in evenwicht zijn spreekt men van hartcoherentie (limbisch evenwicht).
De ademhaling kan helpen deze hartcoherentie te bereiken.

Kennis van het leervermogen bij mens en paard
Door meer te begrijpen over de hersenen en cognitieve processen bij mens en paard kan ik hier bij de begeleiding van mens en paard ook beter op inspelen.
Op diverse pagina’s op deze site kun je informatie tegen komen die te maken heeft met de werking van de hersenen en cognitieve processen.
Deze kennis is te gebruiken bij coaching door mensen te kunnen begeleiden bij het maken van nieuwe neurale circuits waardoor je ervaringen uit het verleden op een andere manier kunt benaderen.

Ook is deze kennis belangrijk om te weten hoe een paard leert waardoor de relatie met je paard kan verbeteren.
Bij paardrijden kan mentale begeleiding niet alleen van pas komen bij angstruiters, maar ook bij het normale leren.
Via welk representatief systeem (visueel, auditief, kinesthetisch) leer jij als ruiter ? Wat zeg je tegen jezelf als je bang bent ?

De meer ‘wetenschappelijke’ verklaring.
Ik ben niet voor niets mijn hele leven lang met mijn hoofd bezig geweest 🙂
Dus heb ik ook, in literatuur en bij mijn studies, gezocht naar een meer wetenschappelijke verklaring en die heb ik gelukkig ook gevonden.
Omdat ik zelf geen wetenschapper / psycholoog ben, en ook geen uitgebreide onderzoeken heb gedaan, heb ik hier proberen uit te leggen welk ‘bewijs’ ik heb gevonden voor wat ik intuïtief wist en zag: paarden voegen veel toe aan een traject…
De informatie die op deze pagina staat is een combinatie van wat ik tegengekomen ben in mijn opleidingen, diverse literatuur , documentaires op tv en mijn zoektocht op internet.
Bovenstaande is mijn interpretatie en samenvatting van verzamelde informatie maar geen wetenschappelijk bewijs op zich.